Category: Subhashitams

न कश्चित् कस्यचित मित्रंन कश्चित् कस्यचित रिपु: ।अर्थतस्तु निबध्यन्तेमित्राणि रिपवस्तथा ।। न कोणी कोणाचा शत्रू असतो न कोणी कोणाचा मित्र . परिस्थितीवश लोक एकमेकांचे मित्र किंवा शत्रू बनतात . न कोई किसी का मित्र होता हैं , और न...

🎱🎱🎱🎱🎱🎱🎱🎱🎱 दूरस्थोऽपि न दूरस्थ:यो यस्य हृदि संस्थितः ।समीपस्थोऽपि दूरस्थ:यो यस्य हृदि न स्थितः ।।💙💙💙💙💙💙💙💙💙ज्या व्यक्तीला हृदयात स्थान असते ती व्यक्ती दूर असूनही जवळच असते आणि जिला हृदयात स्थान नसते ती व्यक्ती समोर असूनही बरीच दूर...

🔶🔶🔶🔶🔶🔶🔶🔶🔶 मूलं भुजंगैः शिखरं विहंगैःशाखां प्लवंङ्गै कुसुमानि भृंगैः ।आश्चर्यमेतत् खलुचन्दनस्यपरोपकाराय सतां विभूतयः ॥💛💛💛💛💛💛💛💛💛चंदनाच्या झाडाच्या मूळंभोवती सापांनी वेढे घातलेले असतात तर शिखरावर पक्षी विश्रांती घेत असतात ....

🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾 खलानां कण्टकानां चद्विविधैव प्रतिक्रिया ।उपानन्मुखभङ्गो वादूरतो वा विसर्जनम् ।।🎋🎋🎋🎋🎋🎋🎋🎋🎋दुष्ट व्यक्ती आणि काटे यांचा दोन प्रकारे प्रतिकार करता येतो. एकतर पादत्राणाने त्यांच्या तोंडावर प्रहार करणे किंवा त्यांना बघून...

दूरस्थोऽपि न दूरस्थ:यो यस्य हृदि संस्थितः ।समीपस्थोऽपि दूरस्थ:यो यस्य हृदि न स्थितः ।। ज्या व्यक्तीला हृदयात स्थान असते ती व्यक्ती दूर असूनही जवळच असते आणि जिला हृदयात स्थान नसते ती व्यक्ती समोर असूनही बरीच दूर असते...

मूलं भुजंगैः शिखरं विहंगैःशाखां प्लवंङ्गै कुसुमानि भृंगैः ।आश्चर्यमेतत् खलुचन्दनस्यपरोपकाराय सतां विभूतयः ॥ चंदनाच्या झाडाच्या मूळंभोवती सापांनी वेढे घातलेले असतात तर शिखरावर पक्षी विश्रांती घेत असतात . फांद्यांवर माकडे झुलत...

🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩”अर्थम् महान्तमासाद्य विद्यामैश्वर्यमेव वा।विचरत्यसमुन्नद्धो य: स पंडित उच्यते॥” 🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩 अर्थात- जो व्यक्ति विपुल धन-संपत्ति, ज्ञान, ऐश्वर्य, श्री इत्यादि को पाकर भी अहंकार नहीं करता, वह ज्ञानी कहलाता है।...

कृपणेन समो दाता न भूतो न भविष्यति । अस्पृशन्नेव वित्तानि यः परेभ्यः प्रयच्छति ॥ कंजूष मनुष्यासारखा दाता भूतकाळात कधी झाला नाही आणि भविष्यातही कधी होणार नाही, जो आपल्या संपत्तीला आयुष्यभर हातही लावत नाही आणि स्वतः तसाच मरुन जाऊन...

अस्थिरं जीवितं लोके यौवनं धनमस्थिरं । अस्थिरं पुत्रदारापि धर्मकीर्तिद्वयं स्थिरं ।। या जगात मनुष्याचे जीवन , यौवन आणि धनसंपत्ती या सर्व गोष्टी अस्थायी (नश्वर) असतात . पत्नी आणि पुत्राची सोबतही अस्थायीच असते . परंतु धार्मिक आचरण...

यथा धेनु सहस्त्रेषु वत्सो विन्दति मातरम् । तथा पूर्वकृतं कर्म कर्तारमनुगच्छति ।। जसे हजार गायींच्या कळपातूनही आपल्या आईला शोधून वासरु तिच्याजवळ पोहचते , तसेच पूर्वायुष्यात केलेले कर्म , कर्त्याचा शोध घेऊन त्याच्यापर्यंत पोहचतात...

विहाय पौरुषं यो हि दैवमेवावलम्बते। प्रासादसिंहवत् तस्य मूर्ध्नि तिष्ठन्ति वायसाः ॥ –यशस्तिलकचम्पूः ३.५० विहाय पौरुषं यः हि दैवम् एव अवलम्बते। प्रासाद-सिंहवत् तस्य मूर्ध्नि तिष्ठन्ति वायसाः ॥ यो हि पौरुषं विहाय दैवम् एव...

अज्ञः सुखमाराध्यः सुखतरमाराध्यते विशेषज्ञः । ज्ञानलवदुर्विदग्धं ब्रह्माSपि तं नरं न रञ्जयति ।। एखाद्या अज्ञानी व्यक्तीला समजावणं सहज शक्य आहे . तर ज्ञानी व्यक्तीला समजावणं त्याहूनही सोपं आहे . परंतु आपल्या अर्धवट ज्ञानाचाच गर्व...

न कश्चित् कस्यचित मित्रं न कश्चित् कस्यचित रिपु: । अर्थतस्तु निबध्यन्ते मित्राणि रिपवस्तथा ।। न कोणी कोणाचा शत्रू असतो न कोणी कोणाचा मित्र . परिस्थितीवश लोक एकमेकांचे मित्र किंवा शत्रू बनतात . न कोई किसी का मित्र होता हैं , और न...

उद्धरेदात्मनात्मानं नात्मानमवसादयेत् । आत्मैव ह्यात्मनो बन्धुः आत्मैव रिपुरात्मनः ॥ आत्म्यानेच आत्म्याचा उद्धार करा . आत्म्याचे दमन करुन त्याला अधःपतित किंवा खिन्न होऊ देऊ नका . कारण आत्माच आत्म्याचा मित्र आहे आणि आत्माच...

यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः। यत्रैतास्तु न पूज्यन्ते सर्वास्तत्राफलाः क्रियाः।। [यत्र तु नार्यः पूज्यन्ते तत्र देवताः रमन्ते, यत्र तु एताः न पूज्यन्ते तत्र सर्वाः क्रियाः अफलाः (भवन्ति)।] जहां स्त्रीजाति का...

खलानां कण्टकानां च द्विविधैव प्रतिक्रिया । उपानन्मुखभङ्गो वा दूरतो वा विसर्जनम् ।। दुष्ट व्यक्ती आणि काटे यांचा दोन प्रकारे प्रतिकार करता येतो. एकतर पादत्राणाने त्यांच्या तोंडावर प्रहार करणे किंवा त्यांना बघून दुरुनच आपला रस्ता...

गुरुं वा बालवृद्धौ वा ब्राह्मणं वा बहुश्रुतम् । आततायिनमायान्तं हन्यादेवाविचारयन् ।। गुरु असो किंवा पुत्रवत बालक असो , पित्यासमान वृद्ध असो , ब्राह्मण असो वा कोणी ज्ञानी पुरुष असो . जे अधर्माने दुसऱ्यांना मारत असतील , अशा...

न भूतपूर्वं न कदापि वार्ता हेम्नः कुरङ्गो कदापि न दृष्टः । तथापि तृष्णा रघुनन्दनस्य विनाशकाले विपरीत बुद्धिः या पूर्वी न कधी असं घडलं होतं न कधी कोणी याबद्दल ऐकलं होतं , न सुवर्णमृग कधी कोणी बघितला होता . तरीही श्रीरामचंद्र...

अबुद्धिमाश्रितानां तु क्षन्तव्यमपराधिनाम् । न हि सर्वत्र पाण्डित्यं सुलभं पुरुषेण वै ॥ भावार्थ : अनजाने में जिन्होंने अपराध किया हो उनका अपराध क्षमा किया जाना चाहिए, क्योंकि हर मौके या स्थान पर समझदारी मनुष्य का साथ दे जाए ऐसा...

रागद्वेषविनिर्मुक्त: सर्वभूतहिते रत: । दृढबोधश्च धीरश्च स गच्छेत्मरं पदम् ।। “One who is free from attachment and aversion, is devoted to the welfare of all beings, is serene and possesses a steady intellect; attains the Supreme...